Nắm rõ nguy cơ gây tai nạn thương tích cho trẻ và cách phòng tránh

GDTĐ – Nắm rõ các nguy cơ xảy ra tai nạn trong trường mầm non và ở mọi lúc mọi nơi là việc làm cấp bách để ngăn chặn kịp thời tai nạn thương tích (TNTT) cho trẻ. Dưới đây là những chia sẻ hữu ích của cô Nguyễn Thị Hương Thủy – Phó Hiệu trưởng Trường mầm non 2 – TP Đà Lạt (Lâm Đồng) – về vấn đề này.

Các loại tai nạn thương tích thường gặp đối với trẻ mầm non

Các tai nạn do ngã: Chủ yếu do trơn trượt, vấp ngã do đường đi mấp mô và thường xảy ra ở nơi vui chơi, chủ yếu là ở các thiết bị đồ chơi ngoài trời.

Tai nạn do thiết bị đồ dùng đồ chơi ngoài trời: Thiết bị đồ chơi ngoài trời chủ yếu do nhà trường và giáo viên tự chế hoặc được cấp đã nhiều năm, độ bền và độ an toàn hạn chế, thiếu kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên nên khi trẻ chơi thường xẩy ra các trường hợp hỏng hóc, sập, trượt ốc vít…

Đuối nước: Do trẻ bị ngã vào xô, chậu có nước, một số trường, lớp, sân chơi của trẻ gần ao, hồ, sông suối nhưng không có tường bao quanh, cổng chắn cũng là nguyên nhân dẫn tới trẻ bị đuối nước…

Các tai nạn do ngộ độc: Chủ yếu do ngộ độc thực phẩm, ăn phải quả độc, thức ăn có dược phẩm độc hại không đảm bảo vệ sinh ATTP, do uống nhầm thuốc…

Tai nạn thương tích gây ra do vật sắc nhọn: Do trẻ đùa nghịch xô đẩy nhau, dùng que làm kiếm nghịch, đấu kiếm, chọc nhau… Trẻ có thể cầm gạch, sỏi ném đùa nhau, va vào các bậc thềm gây rách da, chấn thương phần mềm, gẫy xương.

Tai nan gây ngạt đường thở: Do khi chơi với đồ chơi trẻ tự nhét đồ chơi vào mũi, tai mình hoặc nhét vào tai bạn, mũi bạn. Các vật trẻ có thể nhét vào mũi, tai là hạt cườm, con xúc xắc, các loại hạt, quả, thậm chí có trường hợp trẻ còn nhét cả đất nặn vào tai. Trẻ còn ngậm đồ chơi vào mồm và có thể rách niêm mạc miệng, gãy răng hoặc hít vào gây dị vật đường thở, nuốt vào gây dị vật đường ăn…

Tai nạn thương tích do súc vật và động vật hoang dã (chó, rắn, ong… ): Trong đó chủ yếu do súc vật và côn trùng cắn và thường xảy ra ở nơi vui chơi, một số ít xảy ra ở gia đình.

Do bỏng, điện giật: Chủ yếu do trẻ sau khi chơi, khát nước, uống nhầm vào nước nóng, khi ăn, uống, trẻ cũng có thể bị bỏng do thức ăn (canh, cháo, súp ….) mang từ nhà bếp lên còn đang rất nóng, nếu không chú ý mà ăn, uống ngay sẽ gây bỏng cho trẻ. Có trường hợp trẻ bị bỏng do cháy, hoả hoạn, các ổ cắm điện để ở vị trí thấp, thiếu an toàn.

Tai nạn giao thông: Đối với trẻ mầm non các tai nạn thương tích chủ yếu do trẻ được đưa đón bằng xe đạp và xe máy, vùng nông thôn do nhà gần trường nên trẻ thường đi về một mình không có người lớn đi cùng nên cũng thường xẩy ra tai nạn.

Theo cô Nguyễn Thị Hương, TNTT trong cơ sở giáo dục mầm non có thể xảy ra bất cứ lúc nào, ở mọi nơi nếu thiếu sự quan tâm của cô giáo và người trông trẻ, của phụ huynh và mọi người xung quanh.

Cách phòng tránh TNTT thường gặp với trẻ

Phòng tránh đuối nước:

Trẻ nhỏ sức yếu nên dễ bị ngạt thở khi ngã vào nước, dù nước rất ít trẻ cũng có thể bị chết đuối.

Người chăm sóc trẻ cần chú ý, luôn để mắt đến trẻ, không để trẻ chơi đùa một mình bên cạnh các vật dụng chứa nước như chum, vại, xô, bể nước, hố nước, giếng nước. Không cho trẻ đi tắm, bơi ngoài sông, suối mà không có người lớn kèm, phải làm nắp đậy an toàn cho giếng, chum, vại…

Người lớn phải đưa trẻ đi học trong mùa mưa lũ, đặc biệt khi qua sông suối. Khi đi thuyền, bè phải mặc áo phao, nên dạy cho trẻ tập bơi khi trẻ 6 tuổi trở lên.

Sơ cấp cứu: cần đưa trẻ ra khỏi nước và làm thông đường thở, nếu trẻ đã bất tỉnh phải hà hơi, thổi ngạt một cách kiên trì sau đó nhanh chóng chuyển trẻ bị nạn đi đến cơ sở y tế gần nhất.

Phòng ngộ độc:

Người chăm sóc trẻ cần chú ý cách ly hoặc để xa tầm với của trẻ các loại thuốc hóa chất như thuốc trừ sâu, thuốc chuột, thuốc chữa bệnh, bình xịt muỗi, thuốc tẩy rửa. Hướng dẫn và thực hành cho trẻ ăn, uống sạch sẽ, không ăn thức ăn lạ, ôi thiu, nấm lạ. Không sử dụng các vật chứa hóa chất để đựng đồ ăn, thức uống. Không sử dụng các vật đựng đồ ăn thức uống để chứa các chất khác như xăng, cồn, dầu hỏa.

Sơ cấp cứu: nếu nghi ngờ trẻ uống nhầm thuốc trừ sâu, hóa chất độc hại, ăn phải nấm độc thì bằng mọi cách gây cho trẻ nôn ngay và cho uống than hoạt tính, sau đó chuyển trẻ đến cơ sở y tế gần nhất

Phòng tránh ngã:

Trẻ nhỏ thường hiếu động, chạy nhảy, leo trèo nên rất dễ bị ngã. Ngã là một tai nạn thương tích dễ gặp và dễ gây những hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của trẻ.

Người chăm sóc trẻ cần chú ý: Thường xuyên nhắc nhở trẻ không được chạy nhảy, nô đùa, xô đẩy nhau khi ở nhà, ở trường, trên đường đi học, đi chơi. Dạy trẻ không được leo trèo cây, trèo tường, cột điện, cầu thang…

Võng mắc cho trẻ phải thấp và có dây buộc 2 mép võng khi trẻ ngủ trong võng. Không cho trẻ nhỏ đùa nghịch, đu võng… Đảm bảo các bậc thềm, bậc cầu thang không trơn trượt, không quá dốc, không quá hẹp. Luôn giữ sàn nhà, nhà tắm, sân khô ráo không trơn trượt, không mấp mô lồi lõm.

Cách sơ cấp cứu: Quan sát, tìm hiểu nguyên nhân gây cho trẻ ngã để có cách xử lý thích hợp. Nếu chấn thương nhẹ như bầm, tím, xây xát da thì phải rửa bằng nước sạch, sát trùng và băng lại. Nếu chấn thương nặng như gãy xương, chảy máu thì phải cố định xương và cầm máu bằng cách băng ép sau đó nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.

Phòng tránh bỏng:

Người chăm sóc trẻ cần chú ý làm cửa chắn quanh khu vực nấu ăn. Phải để xa tầm với của trẻ như thức ăn, đồ uống mới nấu, nồi canh, nồi nước sôi, phích nước nóng, vật dễ cháy nổ như ga, xăng, cồn…

Luôn kiểm tra nhiệt độ của thức ăn, đồ uống trước khi cho trẻ ăn, uống. Hướng dẫn trẻ không nghịch lửa và các vật dễ cháy nổ như diêm, bật lửa, xăng dầu.

Cách sơ cấp cứu: Khi trẻ bị bỏng cần nhanh chóng đưa trẻ ra khỏi nguồn gây bỏng, ngâm vùng cơ thể bị bỏng hoặc dưới vòi nước mát trong vòng 20-30 phút, sau đó chuyển trẻ bị nạn đến cơ sở y tế gần nhất

Phòng tránh động vật cắn, đốt, hút:

Người chăm sóc trẻ cần chú ý: Không cho trẻ trêu chọc các con vật như chó, mèo và không phá tổ chim. Dạy trẻ không chơi gần bụi rậm đề phòng rắn cắn, đi ra ngoài buổi tối với trẻ nên có đèn hoặc khua gậy khi đi qua bụi rậm. Không cho trẻ đứng hay đùa nghịch trên lưng trâu, bò. Phải tiêm phòng đầy đủ cho các vật nuôi như chó, mèo (nếu nhà có nuôi).

Cách sơ cấp cứu: Rửa vết cắn bằng nhiều nước và xà phòng, nếu cần có thể sử dụng bất cứ loại nước sạch có sẵn và chuyển trẻ bị đến cơ sở y tế gần nhất.

Phòng tránh điện giật:

Người chăm sóc trẻ cần chú ý: Để ổ điện lên cao ngoài tầm với của trẻ; dùng ổ cắm điện có nắp đậy hoặc lấy băng dính dán kín những ổ cắm điện ít dùng đến. Cấm dùng dây điện không có phích để cắm trực tiếp vào ổ điện. Phải thường xuyên kiểm tra hệ thống điện đề phòng bị hở.

Dạy trẻ và không để trẻ chơi gần máy thủy điện nhỏ, trạm điện, biến thế điện. Dạy trẻ và hướng dẫn trẻ tránh xa nơi dây điện đứt rơi xuống

Không để trẻ trèo cột điện, thả diều gần đường dây điện. Hướng dẫn trẻ khi trời mưa to, Giông bão phải chạy ngay vào trong nhà, không được đứng ngoài đồng trống, không được trú, nấp dưới gốc cây to đề phòng sét đánh.

Cách sơ cấp cứu: Quan sát đảm bảo an toàn và bằng mọi cách tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện. Nếu trẻ đã bất tỉnh phỉa kêu gọi mọi người giúp đỡ, tiến hành ép tim ngoài lồng ngực và hà hơi thổi ngạt. Cần làm ngay lập tức và kiên trì. Sau đó khi thất nạn nhân hồi tỉnh sẽ chuyển trẻ bị nạn đến cơ sở y tế gần nhất.

Phòng tránh ngạt tắc đường thở:

Người chăm sóc trẻ cần chú ý cho trẻ ăn thức ăn đã nghiền nhuyễn với trẻ nhỏ (24-36 tháng), cắt nhỏ hạt lựu với trẻ (36-72 tháng) không lẫn xương lẫn hạt.

Để ngoài tầm với của trẻ các vật dễ nuốt như đồng xu, kim băng, cúc áo, hột hạt trái cây, hạt đậu phụng…Không cho trẻ nhỏ vừa ăn vừa cười đùa. Dạy trẻ không nên chơi trò dùng túi ni long, chăn gối để chụp lên đầu nhau.

Cách sơ cấp cứu: Nhanh chóng lấy dị vật ra khỏi mũi miệng của trẻ. Để trẻ cúi hoặc nằm sấp trên đùi bạn, đầu thấp hơn cơ thể. Vỗ mạnh nhiều lần vào lưng giữa hai vai trẻ để dị vật bật ra ngoài. Nếu trẻ bất tỉnh phải hà hơi thổi ngạt ngay, khi trẻ thở được thì chuyển trẻ bị nạn đến cơ sở y tế gần nhất

Phòng tránh tai nạn bom mìn và các loại vật nổ:

Dạy trẻ biết phòng chống và nhận biết các loại bom, mìn, vật liệu nổ. Không để trẻ tham gia dò tìm phế liệu chiến tranh, không được cưa đục, tháo gỡ hoặc đốt cháy bom, mìn, vật nổ, vật lạ. Phải rào và lắp biển báo, biển cấm khi phát hiện khu vực có bom mìn, vật nổ.

Dạy trẻ tuyệt đối không được đụng chạm, cầm, di chuyển, ném đến bom mìn, vật nổ, vật lạ với bất cứ lý do gì khi nhìn thấy. Không được dùng sỏi, đá, que, gậy hoặc những vật khác để ném, đạp vào bom, mìn, vật nổ.

Cách sơ cấp cứu: Tiến hành cầm máu sau vết thương. Nếu có nghi ngờ có gãy xương cần cố định và bất động nạn nhân, gọi người có chuyên môn y tế giúp đỡ. Nhanh chóng chuyển trẻ bị nạn đến cơ sở y tế gần nhất.

Phòng tránh tai nạn giao thông:

Dạy trẻ không đi xe đạp hàng ba, không đùa nghịch, đu bám tàu, xe, không đua xe, không phóng nhanh vượt ẩu.

Dạy trẻ nhắc người lớn không điều khiểu xe sau khi uống bia rượu, đồ có cồn, mọi người khi tham gia giao thông cần nghiêm chỉnh chấp hành điều luật an toàn giao thông, đội mũ bảo hiểm cho trẻ trên 6 tuổi, trẻ nhỏ qua đường phải có người lớn đi kèm, nhà gần đường giao thông phải có cửa, rào chắn, đặc biệt là nhà có trẻ nhỏ. Không cho trẻ nhỏ đá bóng, chơi đùa lòng đường.

Cách sơ cấp cứu khi trẻ bị TNGT: Nhanh chóng sơ cấp cứu, cầm máu vết thương, nếu bị chấn thương vào đầu, nghi ngờ gãy xương cần cố định bất động nạn nhân, gọi người có chuyên môn y tế giúp đỡ sau đó nhanh chóng chuyển trẻ tới cơ sở y tế gần nhất.

Trẻ bị TNTT tại trường mầm non và gia đình là do người lớn chưa nắm được các nguy cơ có thể gây ra tai nạn cho trẻ; do thiếu ý thức chăm sóc bảo vệ con một cách khoa học, thường để lúc xảy ra tai nạn mới tìm giải pháp, mới rút kinh nghiệm, mới đổ lỗi cho hoàn cảnh, mới tìm nguyên nhân, mới học cách phòng chống.

Trẻ cần được trang bị các kĩ năng sống tối thiểu như: Cách nhận biết người lạ mặt, cách nói lời từ chối, la hét lớn kêu cứu để trẻ không bị bắt cóc, bị lừa mang đi bán… cách thuyết phục người khác để mình không bị bạo lực. Khi vui chơi vận động trong gia đình khu chung cư cao tầng lan can có cửa sổ phải biết sợ nguy hiểm, có thể chết người nếu mình thích leo trèo nhìn qua cửa sổ;

Khi đi lại trong công viên, đi qua cầu, cống, kênh mương, lúc đi bộ lúc chạy nhảy mạnh không làm chủ tốc độ nếu vấp ngã có thể xẩy ra tai nạn. Khi vui chơi với các đồ chơi ngoài trời xích đu cầu trượt, bập bênh, leo trèo vận động trên ghế thể dục… nếu không có các kĩ năng vận động phù hợp chính xác sẽ có thể gây ra TNTT…

Cô Nguyễn Thị Hương Thủy

Hải Bình